bizden haberler
bizden haberler

TEKNOKENT ve AR-GE Merkezleri Dışında Geçirilecek Çalışma Sürelerinde Vergi Stopajı

Gerek 5746 sayılı Kanun gerekse 4691 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge merkezleri veya Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin personellerinin bu merkezler ve bölgeler dışında geçirecekleri çalışma süreleri, bazı sınırlamalar çerçevesinde gelir vergisinden istisna edilmekte, stopaja tabi tutulmamaktadır.

Bu yazımızda kısaca istisnanın herhangi bir koşula tabi olup olmadığını ve sınırlamanın boyutunu analiz edeceğiz. 

Kanuni Düzenleme

7263 sayılı Kanunun ile Ar-Ge merkezleri ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dışında gerçekleştirilecek çalışma sürelerine de bir üst sınır dahilinde istisna imkânı getirilmiştir.

Düzenlemeyle 4691 ve 5746 sayılı kanuna eklenen hükümlerle Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan işletmelerde veya Ar-Ge merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla ilgili personelin Bölge veya merkez dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınmıştır.

7346 sayılı Kanun ile söz konusu hüküm değiştirilmiştir. Değişiklik ile teşvikten yararlanacak personel sayısına da bir üst sınır getirilmiş, Cumhurbaşkanına verilen süre üst sınırı belirleme yetkisi artırılmıştır. Değişiklik sonrasında hüküm aşağıdaki şekle bürünmüştür.

Gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında,

  • Bölgede veya Ar-Ge merkezinde çalışan personelin toplam sayısının veya
  • Teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin

yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla merkez veya bölge dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.

Söz konusu yüzde yirmi oranı Kanunun verdiği yetki çerçevesinde Cumhurbaşkanı Kararıyla yüzde 50’ye yükseltilmiştir.

Üst sınır olarak belirlenen “Bölgede veya Ar-Ge merkezinde çalışan personelin toplam sayısı” ibaresinden anlaşılması gereken işletmelerin bölgedeki veya merkezdeki faaliyetleri ile ilgili çalışan sayısıdır. Bu sayının belirlenmesinde bu çalışanların çalışma sürelerinin bölgede, merkezde veya bölge dışında, merkez dışında geçmesinin bir önemi bulunmamaktadır.

Yine üst sınır olarak belirlenen ”teşvike konu edilen toplam çalışma süresi” ibaresinden anlaşılması gereken, işletmenin bölgedeki veya Ar-Ge merkezindeki faaliyetleri ile ilgili olarak çalışan tüm personelin gerek bölgede veya merkezde gerekse bölge veya merkez dışında geçirdiği toplam çalışma süresidir.

Dolayısıyla düzenleme, biri birine “veya” bağlacı ile bağlı iki üst sınır öngörmektedir.

Buna göre istisnadan yararlanacak personel sayısı toplam personel sayısının yarısını, istisna kapsamındaki çalışma süresi de toplam çalışma süresinin yarısını geçemeyecektir.

Kanun bölge veya merkez dışında geçirilen sürelerin istisna kapsamında değerlendirilmesi için hiçbir koşul öngörmemekte sadece bir üst sınır belirlemektedir. Buna göre herhangi bir dönemde bölge içinde hiçbir çalışma yapılmamış olsa bile çalışan personelin yarısının toplam çalışma süresinin yarısını geçmeyen çalışma süresi için istisna uygulanması mümkün bulunmaktadır. Dikkate alınması gereken tek husus, bölge veya merkez dışında geçirilen sürenin bölgede veya merkezde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olmasıdır. Dolayısıyla aynı proje ile ilgili olarak bir vergilendirme döneminde bölge veya merkezde, sonraki bir dönem bölge veya merkez dışında çalışılmış olabilir. 

Konu ile İlgili Yayınlanan Tebliğ

İstisnanın nasıl uygulanacağı konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan Tebliğ 27 Mayıs 2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Tebliğde, merkez veya bölge dışında çalışılan sürenin bölge içinde çalışılan süreyi aşan kısmının istisnadan yararlanamayacağı ifade edilmektedir.

Tebliğde yer alan 11 numaralı örnekte toplam çalışma süresi 9.000 saat, merkez veya bölge içi çalışma süresi 2.700 saat, merkez veya bölge dışı çalışma süresi 6.300 saat olarak belirlenmiş ve merkez veya bölge dışında gerçekleştirilen çalışma süresinin sadece bölge içi çalışma süresine isabet eden kısmı yani 2.700 saatlik kısmı istisna kapsamına alınmıştır.

Dolayısıyla istisnadan yaralanacak süre (2.700 + 2.700 =) 5.400 saat olarak hesaplanmıştır.

Oysaki Kanun merkez veya bölge dışı çalışma için toplam çalışma süresinin yarısını aşmamak kaydıyla istisna uygulanacağını öngörmektedir. Merkez veya bölge dışı çalışma için yararlanılabilecek istisna (9.000*0,5=) 4.500 saat olmalıdır. Bölge için yararlanılacak istisna tutarı olan 2.700 saatle birlikte toplam istisna kapsamındaki süre, (4.500+2.700=) 7.200 saat olmalıdır.

Aynı şekilde tebliğde yer verilen 12 ve 13 numaralı örneklerde de benzer durum yaşanmakta, istisnanın üst sınırı merkez veya bölge içinde geçirilen süre ile sınırlandırılmaktadır.

Ayrıca Tebliğin 12 numaralı paragrafında “Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması ve merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir.” açıklamasına yer verilmektedir.

Tebliğ ile Kanunun öngördüğü üst sınırın toplam çalışma süresinin yarısı yerine bölge içi çalışma süresi ile sınırlandırılması, herhangi bir dönemde merkez veya bölge içinde geçirilmiş bir süre olmaması durumunda istisnadan hiçbir şekilde yararlandırılmaması Kanuna aykırıdır.

 Sonuç

Ar-Ge merkezleri ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dışında geçirilen çalışma süreleri de gelir vergisinden istisna tutulabilmektedir. Bu istisnadan yararlanmak için kanunda herhangi bir koşul öngörülmemiş sadece bir üst sınır belirlenmiştir. Üst sınır toplam çalışma süresinin yarısıdır.

Yayınlanan Tebliğde istisnadan yararlanabilmek, merkez veya bölgelerde kısmen de olsa bir çalışmanın yapılmış olması koşuluna bağlanmıştır.

Oysaki Kanunda Hazine ve Maliye Bakanlığına bu şekilde istisnayı daraltacak şekilde düzenleme yapma yetkisi verilmemiştir.

Ayrıca Kanunda öngörülen üst sınır toplam çalışma süresinin yarısı iken Tebliğ merkez veya bölge içinde yapılan çalışma süresini üst sınır olarak kabul etmektedir. Tebliğ bu boyutu ile de Kanuna aykırıdır.

Yeri gelmişken bir konuyu tekrarlamakta da yarar var.

Teknoloji Geliştirme ve Ar-Ge faaliyetlerinde çalışanların ücretlerini vergiden istisna etmek için bunları bölgelerde veya merkezlerde fiilen bulunmaya mahkûm etmek doğru değildir.

Özellikle salgın sonrasında uzaktan çalışma konusunda gelinen aşama dikkate alınarak, bölge veya merkezlerde fiilen bulunarak çalışma zorunluluğu, yapılacak bir yasal düzenlemeyle, tamamen kaldırılmalıdır.

teklif isteyin

Formu doldurarak bize ulaşın. Uzman kadromuz en kısa zamanda size dönüş yapsın.